Social citizenship competences at the end of primary school: The role of socio-ethnic classroom diversity and teachers’ citizenship beliefs and practices in the classroom climate

Deze studie wil de onderlinge samenhang onderzoeken tussen sociaal-etnische diversiteit in de klas, burgerschapsovertuigingen van leerkrachten, praktijken van leerkrachten om een burgerschapsbevorderend klasklimaat te creëren en hun relatie met sociale burgerschapscompetenties van basisschoolleerlingen in Vlaanderen. De gegevens werden verzameld bij 686 leerlingen van het zesde leerjaar van het lager onderwijs in 44 klassen en hun 44 leerkrachten. Om de gegevens te analyseren werd een multilevel padanalyse uitgevoerd voor elk van de componenten van sociaal burgerschap (d.w.z. vaardigheden, kennis, attitudes, reflecties). De resultaten geven aan dat etnische diversiteit in de klas samenhangt met de liberaal-kritische burgerschapsovertuigingen van leerkrachten, die op hun beurt samenhangen met hun praktijken bij het creëren van een burgerschapsbevorderend klassenklimaat. Wat betreft hun rol in het bevorderen van de sociale burgerschapscompetenties van leerlingen werden drie significante verbanden gevonden. Ten eerste was meer sociale diversiteit in de klas positief gerelateerd aan de houding van leerlingen ten opzichte van het omgaan met conflicten. Ten tweede hielden de conservatieve burgerschapsopvattingen van leraren negatief verband met de reflecties van leerlingen over sociaal verantwoordelijk handelen en omgaan met verschillen. Ten slotte scoorden leerlingen uit klassen met leraren die meer bijdroegen aan een burgerschapsbevorderend klimaat, tegen de verwachting in, lager op kennis over sociaal verantwoordelijk handelen en omgaan met conflicten.

 This study aims to explore the interrelatedness of socio-ethnic classroom diversity, teachers’ citizenship beliefs, teacher practices to create a citizenship-fostering classroom climate, and their relationship with social citizenship competences of primary school students in Flanders. Data were gathered from 686 sixth-grade primary school students in 44 classrooms and their 44 teachers. To analyze the data, a multilevel path analysis was conducted for each of the social citizenship components (i.e., skills, knowledge, attitudes, reflections). Results indicate that ethnic classroom diversity is related to teachers’ liberal-critical citizenship beliefs, which in turn are linked to their practices in creating a citizenship-fostering classroom climate. Regarding their role in fostering students’ social citizenship competences, three significant relationships were found. First, more social classroom diversity was positively related to students’ attitudes toward dealing with conflicts. Second, teachers’ conservative citizenship beliefs negatively related to students’ reflections about acting in a socially responsible manner and dealing with differences. Finally, contrary to expectations, students from classrooms with teachers contributing more to a citizenship-fostering climate scored lower on knowledge about acting in a socially responsible manner and dealing with conflicts.