Grade retention and academic self‐concept: A multilevel analysis of the effects of schools’ retention composition.

Abstract

Eerdere studies over de impact van zittenblijven op academisch zelfconcept geven geen eenduidig
beeld. Er is geen consensus over de vraag of zittenblijven op lange termijn voordelen oplevert die de
opportuniteitskosten compenseren, en zo ja, onder welke voorwaarden. Daarom wordt in dit artikel
onderzocht of zittenblijven het academisch zelfconcept vermindert en of deze relatie wordt
gemedieerd door “sense of belonging”. Bovendien willen we het onderzoek naar zittenblijven
contextualiseren door rekening te houden met de zittenblijvers-compositie van scholen. Op basis van
de referentiegroeptheorie wordt verwacht dat het effect van de zittenblijvers-compositie op het
academisch zelfconcept tweeledig is. Normatieve referentiegroepering leidt tot de veronderstelling
dat leerlingen in scholen met een hoge zittenblijvers-compositie een lager niveau van academisch
zelfconcept zullen vertonen, omdat de waarden van zittenblijvers zich waarschijnlijk meer zullen
verspreiden over alle leerlingen binnen dezelfde school. Comparatieve referentiegroepering zou
kunnen leiden tot een moderatie-effect van de zittenblijvers-compositie op de relatie tussen het
zittenblijven en het academisch zelfconcept. Multilevel analyses op gegevens van de International
Study of City Youth, bestaande uit 2354 leerlingen in 30 secundaire scholen in Gent (Vlaanderen),
toonden een negatief verband aan tussen zittenblijven en het academisch zelfconcept, dat gemedieerd
werd door “sense of belonging”. Leerlingen in scholen met een hoge zittenblijvers-compositie hadden
een significant lager academisch zelfconcept. De impact van zittenblijven op het academisch
zelfconcept wordt niet beïnvloed door het aantal zittenblijvers binnen een bepaalde context.
Implicaties worden besproken.
Previous studies on the impact of grade retention on academic self-concept suffer from inconclusive
findings. There is no consensus if retention yields long-term benefits that could offset its opportunity
costs and, if so, under what conditions. Therefore, this article examines whether grade retention
decreases academic self-concept and whether this relationship is mediated by sense of belonging.
Moreover, we aim to contextualise retention research by accounting for schools’ retention
composition. Based on reference group theory, the effect of grade retention composition on academic
self-concept is expected to be twofold. Normative reference grouping leads to the assumption that
students in high retention composition schools will exhibit lower levels of academic self-concept,
because retainees’ values are more likely to spread across all students within the same school.
Comparative reference grouping might lead to a moderation effect of retention composition on the
www.jeugdonderzoeksplatform.be 2
relationship between grade retention and academic self-concept. Multilevel analyses on International
Study of City Youth data, consisting of 2,354 students in 30 secondary schools in Ghent (Flanders),
revealed a negative association between grade retention and academic self-concept, which was
mediated by sense of belonging. Students in high retention composition schools had a significantly
lower academic self-concept. The impact of being retained on academic self-concept is not affected by
the number of retainees within a given context. Implications are discussed.