De grenzen van verdraagzaamheid. Over de houding ten aanzien van andere culturen bij jongeren.

Abstract

Vlaanderen evolueert onomkeerbaar naar een meer cultureel diverse samenleving, waarin personen van allerlei etnische origines met elkaar dienen samen te leven. Deze bijdrage tracht de houdingen van Vlaamse jongeren ten aanzien van andere culturen in kaart te brengen. De auteurs maken daarvoor gebruik van de JOP-monitor 2 (12- tot 30-jarigen), waarbij respondenten naar hun opvattingen over ‘asielzoekers’, ‘vreemdelingen’, ‘migranten’ en ‘andere culturen’ worden gevraagd. Deze stellingen bevatten drie verschillende componenten: een socio-economische component, culturele component en één expliciet item waarin wordt gesteld dat men een racist is. De resultaten tonen aan dat er geen variatie in etnocentrisme is naargelang de leeftijd van de respondenten. Etnische vooroordelen zijn daarentegen wel gerelateerd aan de opleiding die iemand volgt en diens geslacht. Jongeren die studeren in het aso of kso of hun laatste jaar secundair onderwijs in deze onderwijsvorm hebben voltooid, zijn het minst etnocentrisch. Jongeren uit het tso stellen zich iets verdraagzamer op in vergelijking met jongeren uit het bso. Het verschil naargelang geslacht is minder uitgesproken, maar de resultaten tonen toch dat meisjes verdraagzamer zijn dan jongens. Dit geslachtsverschil is het grootst bij de jonge leeftijdsgroepen en is bij de ‘oudere’ adolescenten heel wat kleiner. Om dit geslachtsverschil te verklaren werden drie stappen uitgewerkt. De eerste stap toont aan dat het verschil niet te wijten is aan genderverschillen in onveiligheidsgevoelens of mediavoorkeuren. In ede tweede stap werd nagegaan of de culturele constructie van gender het genderverschil kon wegverklaren. Deze culturele genderidentiteit verklaart het genderverschil voor een stuk. In het verlengde daarvan tonen de resultaten namelijk dat etnocentrisme bij jongens sterker gerelateerd is aan autonomiestreven dan bij meisjes, omgekeerd zijn onveiligheidsgevoelens sterker verweven met etnocentrisme bij meisjes.