“De jeugd van tegenwoordig, doet ze genoeg haar best?” Over Standaardnederlands spreken, en de inspanning die dat vraagt.

Abstract

Dit hoofdstuk, te vinden in een bundel over Nederlands taalkunde die werd uitgebracht naar aanleiding van het emeritaat van Jacques Van Keymeulen (vakgroep Taalkunde, Universiteit Gent), gaat in op de betekenis van Standaardnederlands voor Vlaamse jongeren. Er wordt een beroep gedaan op data uit drie verschillende onderzoeken aan de vakgroep Taalkunde van de Universiteit Gent, waarmee 96 Vlaamse jongeren werden bereikt in de leeftijd van 14-23 jaar. Er wordt nagegaan wat hun opvattingen zijn over het Standaardnederlands en de mate waarin ze dit, maar ook andere variëteiten van het Vlaams/Nederlands, beheersen en willen gebruiken. Deze vraag wordt enerzijds gekaderd vanuit een standaardiseringsideologie die ervan uitgaat dat standaardtaal, in tegenstelling tot nietgestandaardiseerde taal, een motor voor gelijke kansen is, en anderzijds het perspectief dat nietgestandaardiseerde taal een volstrekt natuurlijk fenomeen is en dat jongeren idealiter meerdere variëteiten beheersen en daar tussen kunnen schakelen. De resultaten laten zien dat het Standaardnederlands bij de geïnterviewde jongeren als norm standhoudt, maar geen ‘vitale variëteit’ is. In formele(re) situaties ‘richten’ zij zich tot het Standaardnederlands, hoewel zij het niet noodzakelijk vlot spreken of echt willen spreken. De auteur stelt zodoende dat het Standaardnederlands als norm ook bij de toekomstige generatie nog wel stand zal houden, maar dat het waarschijnlijk weinig gesproken zal worden.