De schoolprestaties van immigrantenkinderen in 16 OECD-landen. De invloed van onderwijsstelsels en overige samenlevingskenmerken van zowel herkomst- als bestemmingslanden.

Abstract

Er is veel onderzoek gedaan naar de onderwijspositie van immigrantenkinderen, afkomstig uit verschillende herkomstlanden. Hoewel individuele kenmerken een belangrijke verklaring vormen voor verschillen in schoolprestaties tussen immigrantengroepen, kunnen zij niet alle verschillen verklaren. Na te hebben gecontroleerd voor een breed scala aan individuele kenmerken, blijven er verschillen in schoolprestaties bestaan tussen immigrantenkinderen uit verschillende herkomstlanden en tussen immigrantenkinderen in verschillende bestemmingslanden. De onderzoeksvraag die daarom centraal staat in deze bijdrage is de volgende: ‘in hoeverre worden de schoolprestaties van 15-jarige immigrantenkinderen bepaald door onderwijsstelsels van zowel herkomst- als bestemmingslanden, na rekening te hebben gehouden met overige algemene macrokenmerken?’ . Om deze onderzoeksvraag te beantwoorden, worden de data van de 2006PISA meting gebruikt (Program for International Student Assesment), die om de drie jaar wordt afgenomen bij 15-jarigen in heel wat OECD-landen en partnereconomieën. De analyses in deze bijdrage zijn gebaseerd op 9.279 immigrantenleerlingen afkomstig uit 35 verschillende herkomstlanden, woonachtig in 16 westerse bestemmingslanden. Daarnaast worden ook de World Data on Education gebruikt, die informatie bevat over de onderwijssystemen van 161 UNESCO lidstaten.

Uit de resultaten blijkt dat op bestemmingsland niveau op de eerste plaats immigrantenkinderen in landen met een groter lerarentekort slechter presteren. Daarnaast blijkt een sterkere mate van onderwijsdifferentiatie een negatief effect te hebben op de leerprestaties van immigrantenkinderen, zij het met de nuance dat alleen immigrantenkinderen met voldoende hulpbronnen (zoals ouderlijke beroepsstatus) in staat zijn de voordelen van een weinig gedifferentieerd onderwijsstelsel te benutten. Op herkomstland niveau heeft de periode van verplicht onderwijs een significant positief effect. Daarnaast blijkt ook de dominante religie van het herkomstland van belang: immigrantenkinderen uit landen met een oosterse religie presteren beter dan immigrantenkinderen uit landen met een christelijke religie of zonder dominante religie; kinderen afkomstig uit islamitische landen presteren juist slechter. Tot slot is er ook een positief effect van wonen in een traditioneel immigratieland; door hun selectieve immigratiebeleid kunnen vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd en hebben migranten die worden toegelaten doorgaans betere kansen.