Gelijke speelvelden? Sociale gelaagdheid van de vrijetijdssport vanuit een sociaal-cultureel veranderingsperspectief.

Abstract

Ondanks het sterk gestegen welvaarts- en opleidingspeil, de algemene popularisering van de sport, de toegenomen diversiteit van het bewegingsculturele aanbod en de aanzienlijke inspanningen van de overheid betreffende de implementatie van een actief sportstimuleringsbeleid op grote schaal, is van een democratisering van de sportbeoefening nog steeds geen sprake. Dit proefschrift betreft een studie naar de actieve deelname aan sport, uitgetekend in functie van een aantal sociaal-culturele en sociaal-economische achtergrondkenmerken. Tegelijkertijd wordt de situatie bestudeerd op meerdere tijdstippen. De focus is dus in eerste instantie gericht op de sportparticipatieverhoudingen tussen diverse sociale groeperingen en de verschuivingen die in deze ‘sportdeelnamekansen’ optreden op verschillende tijdstippen. Hoewel het bijzonder moeilijk is tracht dit onderzoek eveneens de relatieve sterkte van de betrokken factoren en variabelen vast te stellen. Hiertoe wordt beroep gedaan op uitgebreid surveymateriaal. De onderzoeksgegevens laten toe uitspraken te formuleren over de sportdeelname van schoolgaande jongeren in Vlaanderen in functie van de sociale herkomst over een periode van drie decennia voor de jongens en over een periode van twee decennia bij de meisjes. In deel één wordt een conceptueel kader aangereikt waarin het onderzoek dient gesitueerd te worden. In deel twee worden de onderzoeksvragen gespecificeerd, gevolgd door een beschrijving van het onderzoeksmateriaal en de gehanteerde procedures en methodes. Deel drie is een beperkt sociaal-historisch overzicht van het sportbeleid in Vlaanderen. In deel vier wordt onderzocht of er vanuit een tijdsperspectief verschillende stijlen in het sportdeelnamegedrag gedetecteerd kunnen worden. Op die manier wordt nagegaan of er verschuivingen zijn in de sportparticipatie. In dit deel staat aldus de sociaal-culturele verandering in sportbeoefening centraal. Deel vijf omvat de studie van hoe de sportbeoefening sociaal gedifferentieerd is en wat mogelijke applicaties zijn vanuit marketingperspectief. In deel zes staat de verandering in de sociale gelaagdheid van de actieve sportdeelname centraal. In deel zeven is opnieuw de sociale stratificatie van het sportdeelnamegedrag de centrale invalshoek. Per hoofdstuk wordt hier nagegaan welke de samenhang is tussen sportbeoefening enerzijds en een specifieke, ‘nieuwe’ stratificatiefactor. Dit deel omvat een kritische blik op het klassieke stratificatieonderzoek. In het laatste hoofdstuk wordt de samenhang tussen actieve sportdeelname en sociaal kapitaal onderzocht. Het proefschrift wordt afgerond met een samenvatting en een besluit.

Onderzoeksfiche