Genderverschillen in psychopathologie bij adolescenten in gemeenschapsinstellingen

Abstract

De veelheid aan veranderingen en uitdagingen in de adolescentie, op biologisch, cognitief en sociaalemotioneel vlak, gaat gepaard met een verhoogde kwetsbaarheid, toenemende spanningen en onrust1 . Dit maakt de adolescentie tot een turbulente levensfase, gekenmerkt door een verhoogd risico op zowel internaliserende als externaliserende problemen. Onderzoek heeft verder ook aangetoond dat er duidelijke genderverschillen zijn in de prevalentie van zowel internaliserende als externaliserende problemen tijdens de adolescentie2 , waarbij meisjes hogere prevalenties van internaliserende en jongens van externaliserende problemen vertonen. Cijfermateriaal met betrekking tot de situatie van adolescenten in de Vlaamse gemeenschapsinstellingen toont aan dat deze adolescenten kampen met aanzienlijke psychische problemen3 . Ondanks de groeiende interesse rond dit thema is onderzoek omtrent psychopathologie bij adolescenten in vrijheidsberovende voorzieningen nog beperkt, onder andere omdat de meerderheid van de beschikbare studies focust op jongens. De huidige studie beoogt het in kaart brengen van (1) de prevalentie van internaliserende en externaliserende psychiatrische stoornissen, en (2) genderverschillen inzake de prevalentie van psychopathologie bij adolescenten in een gemeenschapsinstelling. 440 adolescenten (245 jongens, 195 meisjes) werden bevraagd aan de hand van een gestructureerd diagnostisch interview en een vragenlijst betreffende sociodemografische karakteristieken. Het opvallend hoge prevalentiecijfer bij adolescenten in een gemeenschapsinstelling voor minstens één psychiatrische stoornis in het afgelopen jaar (i.e. 88.2%) overtreft in sterke mate de prevalentie in de algemene populatie. Bovendien ondersteunen onze onderzoeksresultaten de hypothese dat meisjes in dergelijke voorzieningen hogere prevalentiecijfers vertonen voor de meeste psychiatrische stoornissen, in vergelijking met jongens (met een algemene prevalentie van 82.9% voor jongens, versus 94.9% voor meisjes), voor zowel internaliserende als externaliserende problemen.

1 Van Aken, M., & Slot, W. (2004). Inleiding. In J. De Wit, W. Slot, & M. van Aken (Eds.), Psychologie van de adolescentie: Basisboek (23 ed., pp. 1-22). Baarn: HB.

2 Marcotte, D., Fortin, L., Potvin, P., & Papillon, M., (2002). Gender Differences in Depressive Symptoms During Adolescence: Role of Gender-Typed Characteristics, Self-Esteem, Body Image, Stressful Life Events, and Pubertal Status. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 10(1), 29-42.

3 Colins, O., Vermeiren, R., Schuyten, G., & Broekaert, E. (2009). Psychiatric Disorders in Property, Violent, and Versatile Offending Detained Male Adolescents. American Journal of Orthopsychiatry, 79(1), 31-38