Het “eigen volk” van morgen. Scholen en hun invloed op het etnocentrisme van de laatstejaarsleerlingen in Vlaanderen.

Abstract

Alle onderwijsstelsels -het Vlaamse vormt hierop geen uitzondering- proberen jongeren voor te bereiden op de maatschappij van morgen. Dit heeft tot gevolg dat scholen niet alleen maar trachten te “onderwijzen”, maar ook proberen op te voeden. Dat opvoeden heeft niet alleen te maken met het overbrengen van informatie, maar ook met het overdragen van “waarden”. Deze belangstelling voor waarden kan in de huidige context niet los worden gezien van het groeiende succes van partijen die teren op wantrouwen en onverdraagzaamheid. Van de scholen wordt hoe langer hoe meer verwacht dat ze hieromtrent afstappen van de passieve neutrale houding. In concreto betekent dit dat men verwacht dat zij naast hun traditionele pedagogische taken nu ook onder meer aan racismebestrijding doen.

In deze bijdrage wordt niet ingegaan op de invloeden van specifieke projecten of methodieken ter bestrijding van racisme. Er wordt daarentegen vertrokken van de bestaande verschillen tussen scholen op het vlak van etnocentrisme. Uitgaande van wat scholen op dit ogenblik concreet doen, kan vervolgens worden nagegaan welke factoren dat etnocentrisme remmen, dan wel stimuleren. Het zijn, met andere woorden, de bestaande verschillen in schoolwerking die als uitgangspunt dienen. In de volgende paragrafen wordt kort weergegeven wat men kan verstaan onder etnocentrisme, hoe men dat etnocentrisme in kaart kan brengen en vooral welke invloed de school heeft op dat etnocentrisme. Door zowel de positieve als negatieve impact van scholen op etnocentrisme in kaart te brengen, kan worden gewerkt aan een “good practice”, maar kan vooral worden gewezen op welke praktijken dienen te worden vermeden. Precies dat laatste kan de scholen helpen in hun strijd tegen onverdraagzaamheid. Deze vragen worden beantwoord aan de hand van een onderzoek bij een representatieve steekproef van 4722 laatstejaarsleerlingen uit 63 Vlaamse scholen.

Onderzoeksfiche