Het spanningsveld tussen het vrijwilligerswerk en de commercialisering van de leefwereld van jongeren. Nieuwe analyses.

Abstract

De centrale vraag in dit onderzoeksproject is welke rol de commercialisering van de leefwereld van jongeren speelt in de beslissing om al dan niet vrijwilligerswerk in het jeugdwerk te doen. Om deze vraag te beantwoorden werd eerst een literatuurstudie uitgevoerd en werden secundaire analyses op bestaande databanken uitgevoerd. Omdat de centrale vraag hierdoor niet volledig genoeg kon worden beantwoord, werd een nieuw onderzoek opgestart onder jongeren tussen 18 en 23 jaar, waarvan je hier de neerslag kan vinden. Om te weten wie aan vrijwilligerswerk doet en wie werkt als jobstudent wordt een profielschets gemaakt van jongeren die vrijwilliger zijn in het jeugdwerk, en van de vrijwilligers in het jeugdwerk. Verschillende in de literatuur vernoemde drempels en stimulansen om vrijwilligerswerk te doen worden onderzocht. Een eerste in de literatuur aangehaalde drempel is een verandering in de motivatie van vrijwilligers die tot nieuwe vormen van engagement leidt: in plaats van lange engagementen, gebaseerd op levensbeschouwing of familietraditie, zouden jongeren vooral kortstondige engagementen opnemen die eerder in verband staan met zelfrealisatie dan met traditionele en ideologische motivering. Een tweede drempel die wordt onderzocht is tijdsgebrek. In het onderzoek wordt zowel gekeken naar de eigen inschatting van de tijd besteedt aan studeren en/of werken, de implicaties van de overgang naar hoger onderwijs of naar de arbeidsmarkt als naar de subjectieve gevoelens van tijds- en studiedruk. Deze twee eerste drempels brengen ons bij een eerste opvatting van commercialisering van de leefwereld: de concurrentie met andere activiteiten. Een derde drempel die wordt aangehaald zijn hervormingen in het hoger onderwijs. Vooral de studiekost en hoe deze wordt betaald wordt hier nagegaan. Enkele kleinere drempels worden eveneens onderzocht: een gebrek aan zelfvertrouwen, de kosten van vrijwilligerswerk, negatieve druk van leeftijdsgenoten, en een veranderde houding van gebruikers van het jeugdwerk. Daarmee duikt een tweede invulling van het begrip commercialisering van de leefwereld op: het doordingen van marktrelaties in steeds meer levensdomeinen. Een derde piste is commercialisering onderzoeken via het bestedingspatroon van jongeren. Als dit bestedingspatroon gericht is op de aankoop van consumptiegoederen, entertainment en een bepaalde levensstijl, kan dit leiden tot een hogere geldnood, waardoor jongeren geneigd zijn om vaker vakantiewerk te verrichten.