High school never ends. Normative and comparative peer group effects on higher education outcomes through the school-level students’ expectation culture.

Recent onderzoek bestudeert in toenemende mate de langdurige effecten van secundaire onderwijsstructuren en -processen op de resultaten van het hoger onderwijs. Hoewel de invloed van sociaaleconomische samenstelling op de inschrijving voor het hoger onderwijs vaststaat, blijven de onderliggende mechanismen onduidelijk. Wij stellen dat het samenstellingseffect gedeeltelijk verloopt via de onderwijsverwachtingen van de leeftijdsgenoten van de leerlingen op school. Door rekening te houden met gedeelde postsecundaire verwachtingen onder leerlingen binnen een school – oftewel de verwachtingscultuur van leeftijdsgenoten – overstijgen we de dominante individuele benadering van verwachtingen. Daarnaast gaan we verder dan de veronderstelde positieve (d.w.z. normatieve) effecten van leeftijdsgenoten op de inschrijving voor het hoger onderwijs, door de negatieve effecten van ambitieuze leeftijdsgenoten op de inschrijving voor het hoger onderwijs als gevolg van vergelijkende groepsprocessen in beschouwing te nemen. Logistische multilevel analyses van longitudinale data (2013-2019) van 1250 studenten verspreid over 30 Vlaamse middelbare scholen toonden aan dat sociaaleconomische status (SES) samenstellingseffecten op hoger onderwijs uitkomsten gemedieerd werden door verwachtingscultuur. Studenten die naar scholen gingen met een hoge verwachtingscultuur hadden meer kans om naar het hoger onderwijs in het algemeen te gaan en om naar de universiteit te gaan in vergelijking met studenten in scholen met een lage verwachtingscultuur. De resultaten suggereren normatieve effecten van peers op beide uitkomsten, terwijl vergelijkende processen alleen werden gevonden voor de keuze van de instelling. Deze studie onderstreept de langetermijngevolgen van zowel individuele verwachtingen als verwachtingen op schoolniveau in het secundair onderwijs en pleit ervoor om vergelijkende referentiegroepeffecten op te nemen in studies over onderwijsbeslissingen.

Recent research has increasingly been studying the long-lasting effects of secondary education structures and processes on higher education (HE) outcomes. While the influence of socioeconomic composition on higher education enrolment is established, the underlying mechanisms remain unclear. We posit that the composition effect partially runs through the educational expectations of the students’ peers at school. By considering shared post-secondary expectations among students within a school – or, peer expectation culture – we transcend the dominant individual approach to expectations. Additionally, we go beyond the supposed positive (i.e. normative) effects of peers on HE enrolment, by considering the negative effects of having ambitious peers on HE enrolment resulting from comparative group processes. Logistic multilevel analyses of longitudinal data (2013–2019) from 1250 students across 30 Flemish high schools showed that socio-economic status (SES) composition effects on HE outcomes were mediated by expectation culture. Students attending schools with high expectation cultures were more likely to attend HE in general, and to attend university over other HE institutes compared to students in schools with low expectation cultures. The results suggest normative effects of peers on both outcomes, while comparative processes were only found for the choice of institution. This study underscores the long-term consequences of both individual and school-level expectations in secondary education and calls for including comparative reference group effects in studies on educational decision-making.