Jeugddelinquentie, middelengebruik en de veronderstelde rol van religie: een kwestie van morele gemeenschappen, ascetische levensstijl of schijneffect?

Abstract

Deze bijdrage handelt over de rol van religie bij het begrijpen van individuele verschillen in regelovertredend gedrag, alcoholgebruik en cannabisgebruik onder jongeren. We hebben aandacht voor religieuze affiliatie, d.w.z. de religieuze stroming waartoe men zich rekent, en de mate waarin men zelf belang hecht aan religie in het dagelijkse leven. Tevens wordt aandacht besteed aan de wijze waarop die invloed zich manifesteert. De rol van religie wordt bekeken vanuit een breder geïntegreerd raamwerk uit de criminologie waarin condities, morele cognities en emoties centraal staan. De resultaten suggereren dat religieuze affiliatie en het belang van religie (de subjectieve component) nauwelijks rechtstreeks verbonden zijn met regelovertredend gedrag van jongeren, maar wel heel sterk met zelf-gerapporteerd alcoholgebruik en hasj gebruik. Volgens de “morele gemeenschapshypothese” zou een morele gemeenschap moeten zorgen voor moreel gedrag en moreel verwerpen van delinquentie. Het lijkt dat deze hypothese onderuit gehaald wordt door de vaststelling dat de effecten vrijwel afwezig zijn met betrekking tot de algemene variatieschaal van regelovertredend gedrag. Er is bovendien ook nauwelijks een effect op het morele kompas (moraliteit en zelfcontrole). Er werden echter duidelijke verbanden tussen religie en alcoholgebruik (gebruik in de afgelopen maand en binge drinking) en hasj teruggevonden. Dat suggereert dat er sprake is van ondersteuning voor de “ascetische leefstijl hypothese”. De ascetische leefstijlhypothese bevestigt het belang van religie voor wat betreft middelengebruik en niet voor algemene jeugddelinquentie.