Jongeren en delinquentie

Abstract

Jeugdcriminaliteit neemt een steeds prominentere plaats in op de maatschappelijke en politieke agenda. Stellingen met betrekking tot jeugddelinquentie worden met de regelmaat van de klok in het publieke debat geponeerd. Zo wordt onder meer voorgegeven dat delinquent gedrag reeds op vroegere leeftijd zou aanvangen en een steeds ernstiger en gewelddadiger karakter zou krijgen. Betrouwbare data om deze uitspraken te onderbouwen, zijn echter slechts in beperkte mate beschikbaar en bovendien vaak gelimiteerd tot (bepaalde aspecten uit) politionele en/of gerechtelijke statistieken. Dergelijke data kennen heel wat vertekeningen en laten bijgevolg niet toe bovenstaande conclusies op een verantwoorde wijze te bevestigen. De data uit de JOP-monitor daarentegen berusten op zelfrapportage en zijn daarom niet afhankelijk van de activiteiten van actoren binnen de strafrechtsbedeling en/of van de aangiftebereidheid van de burger. Deze data zouden dan ook een bijzonder waardevolle bijdrage kunnen leveren aan dit debat. Naast de prevalentie van een aantal delictsvormen, wordt ook de mate waarin Vlaamse jongeren slachtoffer van delinquentie worden, in de JOP-monitor bevraagd. Slachtofferschap verplaatste zich sinds een aantal decennia geleidelijk aan van de marges van het politieke en publieke debat over criminaliteit naar het brandpunt ervan (Zedner, 2002). Opvallend hierbij is echter dat slachtofferschap en de beleving ervan door jongeren sterk onderbelicht blijft. Kortom, in dit hoofdstuk komt zowel delinquent gedrag als slachtofferschap van Vlaamse jongeren aan bod. In het eerste deel wordt nagegaan in welke mate Vlaamse jongeren experimenteren met delinquent gedrag. Meer bepaald wordt onderzocht of en hoe vaak zij bepaalde feiten pleegden, of ze hierbij betrapt werden en hoe vaak er een proces-verbaal (pv) van werd opgesteld. In het tweede deel wordt de prevalentie van slachtofferschap van een aantal delicten besproken. In beide delen wordt stilgestaan bij de eventuele invloed van enkele relevante socio-demografische kenmerken (geslacht, leeftijd en opleidingsniveau) op de verdeling van zowel dader- als slachtofferschap. Ten slotte worden ook mogelijke verklarende factoren in de prevalentie van multiple dader- en slachtofferschap nader bekeken.