Jongeren en democratisch burgerschap. Conventionele, alternatieve en aanvullende participatie

Abstract

In deze bijdrage wordt de politieke betrokkenheid van de Vlaamse jongeren onderzocht. In de literatuur bestaat geen eensgezindheid met betrekking tot hetgeen ‘burgerschap’ inhoudt. In deze bijdrage wordt geopteerd voor een benadering waarin de rol van houdingen wordt benadrukt. Politieke belangstelling, de intentie een geldige stem uit te brengen en deelname aan aanvullende politieke acties werden gehanteerd als indicatoren van democratisch burgerschap. Daartoe wordt de JOP-monitor 2 gehanteerd en worden jongeren tussen de 12 en 30 jaar onderzocht. De resultaten tonen dat het nogal meevalt met de jeugd wat politieke participatie betreft. Hoewel jongeren zich op 12- à 14-jarige leeftijd weinig bezighouden met het politieke gebeuren, stellen we vast dat ze, naarmate ze ouder worden, steeds verder uitgroeien tot volwassen democratische burgers. Er tekenen zich echter grote verschillen af naargelang de onderwijsvorm. Leerlingen uit het beroepsonderwijs hebben beduidend minder interesse in politiek, zijn minder geneigd een geldige stem uit te brengen, nemen minder deel aan allerhande vormen van politieke actie en stemmen daarenboven extremistischer. In deze bijdrage werden eveneens de nieuwere, onconventionele of ‘alternatieve’ participatievormen (geldbeugelparticpatie, protest en eco-activisme) onderzocht. Deze participatievormen worden door dezelfde mensen (voornamelijk hoger opgeleiden, ouder en lid van een vereniging) gebruikt die aan conventionele participatie doen en vormen dus een aanvulling ervan. De enige uitzondering daarop is de relatie tussen gender en participatie. Mannen zijn sterker vertegenwoordigd in de conventionele participatie, vrouwen meer op het vlak van geldbeugelparticipatie en eco-activisme.