Jongeren en media: van mediavreemden tot hybride meerwaardezoekers

Abstract

Meer dan ooit tevoren bepalen de media het ritme en de structurering van de dag, oriënteren ze persoonlijke voorkeuren, preferenties, interesses en houdingen. Het is dan ook belangrijk om inzicht te verwerven in de mediaconsumptie en –preferenties. De veranderingen in het medialandschap volgens elkaar zo snel op dat ze nog moeilijk te vatten zijn. Nieuwe technologieën volgen elkaar razendsnel op en creëren nieuwe mogelijkheden. Vooral jongeren zijn er als de kippen bij om deze nieuwe mogelijkheden uit te proberen. In de beginjaren van het digitale mediagebeuren werd weleens gevreesd dat de nieuwe media de oudere media (audiovisuele en gedrukte media) zouden verdringen. Onderzoek wijst echter uit dat er over het algemeen geen sprake is van een volledige verdringing of vervanging van ‘oude’ of ‘traditionele’ media. De nieuwe media vervangen geleidelijk aan en deels misschien wel de bestaande media, maar nog meer vormen ze een aanvulling op de traditionele media. In deze bijdrage gaan de auteurs dan ook na hoe de ‘nieuwe’ en ‘oude’ media samengaan en welke functies ze vervullen voor welke jongeren. Daartoe gaan ze na of jongeren ingedeeld kunnen worden in groepen naargelang de aanwending van media en hun preferenties op het vlak van oude en nieuwe media. Op basis van een clusteranalyse werden vijf groepen van jongeren gevonden die elk op een specifieke manier omgaan met oude en nieuwe media. Zo is er een groep die vooral georiënteerd is op amusement en een groep die vooral gericht is op informatie. Toch blijkt uit deze clusteranalyse dat nog niet alle groepen oude en nieuwe media combineren. Er dient zich immers een groep aan die zich nog hoofdzakelijk op traditionele media richt. Een andere groep consumeert zelfs nauwelijks tot geen media, tenzij dan wat vertier op tv. De resultaten tonen aan dat deze groepen niet lukraak verdeeld zijn over de samenleving. Vooral lager opgeleide en oudere jongeren kennen een beperkter mediagebruik. In de discussie worden enkele vragen voor verder onderzoek opgeworpen.