Onderwijs in de symbolische samenleving. Zijn individualisme en meritocratie zinvol?

Abstract

De laatste decennia hebben meritocratische idealen en de overtuiging dat moderne samenlevingen individualiseren, vaak het onderwijskundige beleid gestuurd. Dit artikel argumenteert dat de individualiseringstheorie uiterst misleidend is en dat het meritocratische ideaal disfunctioneel wordt. Het stelt voor om de individualisatie en de traditionaliseringstheorieën te vervangen door de notie symbolische samenleving. De in deze samenleving gebruikte sociale controle geeft het individu uitvoerig de ruimte voor keuze en beslissing, maar probeert de keuzes te determineren door veelomvattende socialisatie en beïnvloeding; verricht en uitgeoefend door de scholen, massamedia, advertentie en propaganda. Door de belangrijke rol van school zijn levenskeuzes erg afhankelijk van de soort en het niveau van onderwijs, terwijl de verandering in het gebruik van de modus sociale controle meer nadruk legt op persoonlijke verantwoordelijkheid. Door deze ontwikkelingen wordt beroep gedaan op het meritocratische ideaal. Op die manier kan men ongelijkheden die niet te legitimeren zijn, toch rechtvaardigen.

Onderzoeksfiche