Onderzoek naar werkzame methodieken binnen de bijzondere jeugdbijstand ter continuering van de hulpverlening die door agressie bedreigd wordt.

Abstract

Verbale en fysieke agressie is voor veel jongeren en hulpverleners binnen de bijzondere jeugdbijstand een dagelijkse realiteit. Soms leidt dit agressief gedrag ertoe dat een begeleiding moet stopgezet worden omdat de veiligheid van personeel en andere jongeren niet langer gegarandeerd kan worden. Om deze breuken zoveel mogelijk te voorkomen en tegelijk de veiligheid te bewaken zijn goede praktijken met betrekking tot het voorkomen van en het omgaan met agressief gedrag van jongeren onontbeerlijk. In dit ‘Onderzoek naar werkzame methodieken binnen de bijzondere jeugdbijstand ter continuering van de hulpverlening die door agressie bedreigd wordt’ is men op zoek gegaan naar deze goede praktijken. Dit gebeurde enerzijds door na te gaan wat effectief is gebleken in en aanbevolen wordt door nationale en internationale onderzoeksliteratuur, en anderzijds via een bevraging van de voorzieningen van de bijzondere jeugdbijstand door middel van een online vragenlijst. De vragenlijst werd ingevuld door 59,4% van alle private voorzieningen in de bijzondere jeugdbijstand. Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dat er voldoende goede praktijken beschikbaar zijn met betrekking tot het voorkomen en omgaan met agressief gedrag van jongeren. Sommige van deze praktijken zijn reeds goed ingeburgerd in de bijzondere jeugdbijstand, anderen worden nog zeer weinig toegepast. Voorzieningen kunnen vanuit hun eigen visie zelf een keuze maken in deze veelheid van goede praktijken rekening houdend met de geschiktheid van de praktijk voor hun werkvorm, de effectiviteit van de praktijk, en hun eigen praktische mogelijkheden en beperkingen. Hoewel er veel goede praktijken of methodieken zijn met betrekking tot het voorkomen van en het omgaan met agressie, is er geen specifieke methodiek die kan voorkomen dat er een breuk in de hulpverlening optreedt ten gevolge van agressie. Om breuken in de hulpverlening door agressie zo veel mogelijk te voorkomen is een integrale aanpak vereist. Binnen deze integrale aanpak moet er zowel aandacht zijn voor preventie en interventie als voor nazorg en herstel, met een goede balans tussen het verminderen van de draaglast door agressie en het vermeerderen van de draagkracht van de medewerkers. Een belangrijk aspect van een integrale aanpak is dat men ook relevante partners hierbij betrekt. Zowel vanuit de literatuur als in de voorzieningen van de bijzondere jeugdbijstand erkent men het belang hiervan. Welke partners betrokken worden is afhankelijk van de soort praktijk van waaruit men vertrekt. Bij kinderen onder de twaalf jaar moet er daarenboven extra aandacht besteed worden aan de opvoedingsvaardigheden van de ouders, terwijl bij jongeren vanaf twaalf jaar de ruimere context www.jeugdonderzoeksplatform.be 2 van belang is. Tot slot kunnen ook onderlinge samenwerkingsverbanden tussen voorzieningen een belangrijke meerwaarde bieden bij het opstellen en uitvoeren van het agressiebeleid. Wanneer men een stappenplan of agressiebeleid wil opstellen, dan kan men hierover heel wat nuttige informatie vinden op het internet in de vorm van brochures met tips, praktijkgidsen en voorbeeldprotocollen. Ook zijn er voldoende organisaties beschikbaar die voorzieningen in dit proces willen begeleiden. De grote meerderheid van de private voorzieningen in de bijzondere jeugdbijstand is hier ook actief mee bezig en heeft een agressiebeleid. Bij het opstellen van een agressiebeleid vertrekt men best vanuit een duidelijke visie waarbij het belangrijk is dat deze visie aansluit bij de visie op hulpverlening en de visie op het personeelsbeleid. Procesmatig vormen de verschillende stappen van de beleidscyclus een goede leidraad bij het opstellen en uitvoeren van dit beleid. Inhoudelijk krijgt een integrale benadering de voorkeur waarbij de verschillende preventieniveaus, interventie, opvang en nazorg, en herstel allemaal een plaats krijgen binnen dit beleid.