Over zelfwaardering, slachtofferschap van (cyber)pesten, en de beschermende invloed van vrienden.

Abstract

In onze bijdrage stond de relatie tussen zelfwaardering, slachtofferschap van pestgedrag en de gepercipieerde kwaliteit van vriendschapsrelaties centraal. In lijn met eerdere JOP-bijdragen konden we vaststellen dat de meeste jongeren uit het Nederlandstalig secundair onderwijs er over het algemeen een positieve zelfwaardering op na houden. Onze analyses bevestigen helaas wat al eerder gevonden werd in internationaal onderzoek: slachtoffers van zowel online als offline pestgedrag hebben een substantieel lagere zelfwaardering. Het is niet duidelijk of een lagere zelfwaardering het gevolg is van pestgedrag, dan wel moet gezien worden als een risicofactor voor slachtofferschap. Buitenlands onderzoek toont aan dat het verband waarschijnlijk in beide richtingen loopt.

Tenslotte keken we of het gevonden verband tussen slachtofferschap van pestgedrag en een lagere zelfwaardering verschilt naargelang slachtoffers over goede vriendschapsbanden beschikken. Onze resultaten tonen aan dat jongeren die beschikken over goede contacten met vrienden en kennissen een hoge zelfwaardering hebben, ook al werden ze reeds meermaals het slachtoffer van pestgedrag. Dit geeft ondersteuning aan theorieën die benadrukken dat positieve feedback van anderen een belangrijke rol speelt in de totstandkoming van ons zelfbeeld, en dat het hebben van een aantal goede vrienden in die zin ook bescherming kan bieden tegen negatieve gevolgen van pestgedrag. Jongeren die meermaals gepest werden en daarenboven ook niet tevreden waren over contacten met vrienden bleken er de laagste zelfwaardering op na te houden. Ook hier is het moeilijk om oorzaak en gevolg op eenduidige wijze uit elkaar te halen. Jongeren met een lage zelfwaardering hebben mogelijks meer moeite om vriendschapsbanden te onderhouden, en lopen – mede daardoor – waarschijnlijk ook een groter risico om slachtoffer te worden van pestgedrag. Daarnaast valt te verwachten dat de impact van pestgedrag bij hen ook groter is.