Slachtofferschap onder adolescenten: risicokenmerken, context en relatie met welbevinden.

Abstract

Zeggen dat jeugddelinquentie de maatschappelijke gemoederen weet te beroeren, is een platitude geworden in criminologische bijdragen. Maar ze blijft wel waar. Minder banaal is de vaststelling dat de aandacht of bezorgdheid zich vaak eenzijdig richt op de jongere als dader; de aandacht voor slachtofferschap is veel minder groot. In deze bijdrage wordt data uit de JOP-schoolmonitor 2 gebruikt om slachtofferschap van delinquentie onder adolescenten in het Nederlandstalig secundair onderwijs te onderzoeken. De resultaten suggereren dat, hoewel slachtofferschap onder alle jongeren voorkomt, bepaalde groepen van jongeren toch een substantieel hogere kans hebben om slachtoffer te worden van bepaalde misdrijven dan andere. Jonge, mannelijke adolescenten die opgroeien in gezinnen met een verhoogd armoederisico en les volgen in het beroepsonderwijs, zijn extra kwetsbaar voor slachtofferschap van ernstig fysiek geweld. Vrouwelijke adolescenten die opgroeien in gezinnen met een verhoogd armoederisico, zijn dan weer extra kwetsbaar om lastiggevallen of bedreigd te worden op straat, zeker in de grootsteden. Verder suggereren de resultaten dat heel wat slachtofferschap thuis of op de school plaatsvindt en dat dader en slachtoffer vaak (goede) bekenden zijn van elkaar. Die factoren verhogen de kans op herhaald slachtofferschap, wat op zijn beurt ernstige psychosociale gevolgen kan hebben.