Verbinding, zolang het kan. De houding van moslimleerlingen ten opzichte van levensbeschouwelijke diversiteit.

Abstract

Het diversiteitsdebat focust zich sterk op de geproblematiseerde relatie tussen moslims en de seculiere samenleving. Vaak wordt daarbij van moslims gesteld dat ze zich niet wensen te integreren of de seculiere samenleving per definitie verwerpen. Deze studie toont dat een dergelijke houding niet de basishouding of gewenste houding is van de moslimkinderen, die vooral op zoek zijn naar mogelijke verbindingen. De interactiehouding van leden van de dominante groep, zowel op school als thuis, vormt daarbij een cruciale sleutel. In dit hoofdstuk gaan de auteurs dieper in op het thema van levensbeschouwelijke diversiteit in het lager onderwijs. Moslimkinderen blijken zich thuis en op school in een complexe diversiteitscontext te bevinden, waarin ze niet alleen te maken krijgen met levensbeschouwelijke diversiteit, maar ook met diversiteit binnen de eigen levensbeschouwelijke gemeenschap. Vaak construeren ze een meervoudige identiteit waarbinnen levensbeschouwing een component vormt. In die diversiteitscontext kiezen de geïnterviewde moslimkinderen voor een positieve acculturatiehouding, namelijk integratie, omdat die houding hen in staat stelt verbanden te leggen tussen de verschillende werelden waarin ze bewegen. De acculturatiehouding van leden van de dominante groep (volwassenen of peers) kunnen die positieve basishouding doen omslaan in een negatieve houding. Dat gebeurt wanneer moslimkinderen de school, de lessen of thuiscontext niet meer als een ‘veilige ruimte’ ervaren, op hun ‘symbolische grens’ stoten of onvoldoende ruimte krijgen om op school hun levensbeschouwelijke cultuur te beleven. Die ervaringen zetten de integratiehouding van de kinderen onder druk en leiden meestal tot een negatieve en ambivalente houding, soms tot verzet, of tot een cultuurproblematische interactieuitkomst. Acculturatiehoudingen van jeugdige personen staan in het socialisatieproces dus niet vast, maar kunnen naargelang de houding van de leden van de dominante groep in beweging komen.