Verenigde steden. Verschillen in participatie aan het verenigingsleven bij Vlaamse jongeren.

Abstract

Ondanks de grote bezorgdheid die er bestaat rond de sociale cohesie in steden en de vaststelling dat sociale participatie doorgaans naar voren wordt geschoven als een van de middelen om de cohesie te versterken, is er relatief weinig onderzoek naar dit thema. Deze bijdrage tracht die lacune op te vullen door de verschillen in deelname aan vijf vormen van het verenigingsleven in kaart te brengen naargelang de stedelijkheidsgraad. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de JOP-scholenmonitor (2013) uitgevoerd bij leerlingen uit de tweede en derde graad van het secundair onderwijs in Antwerpen, Gent en Brussel (N: 4688). De resultaten tonen aan dat de grootsteden op het vlak van demografische kenmerken sterk verschillen van de rest van Vlaanderen en dat de verschillen in participatie naar urbanisatiegraad gepaard gaan met verschillen in demografische samenstelling van de onderscheiden regio’s. Steden doen het wat betreft sociale participatie niet slechter gegeven de kenmerken van hun inwoners. Steden slagen er wat sociale participatie betreft nog niet in te compenseren voor de sociale achterstelling en kwetsbaarheid van de bevolking. De verschillen tussen steden en niet-stedelijke gebieden blijven beperkt omdat steden een groter aantal mensen bevatten die lid zijn van doelgroep- en sociale verenigingen. In vergelijking met andere verenigingen hebben ze de beperking dat ze op het vlak van sociale herkomst en etnisch-culturele samenstelling nagenoeg homogeen zijn. Hun potentieel om bruggen te slaan tussen mensen met verschillende achtergronden is in dat opzicht beperkter. Een opmerkelijke bevinding was dat wat sociale participatie betreft bij jongeren, Antwerpen en Brussel grotere overeenkomsten vertonen dan Gent. De gebruikte gegevens kunnen dit niet verklaren. Daarom dient toekomstig onderzoek aandacht te hebben voor twee zaken. Ten eerste kunnen steden niet als een homogene regio beschouwd worden. Ten tweede zou het meetinstrument om de participatie van jongeren in de stad in kaart te brengen aangepast moeten worden aan het stedelijke aanbod van jeugdinitiatieven.