Verklarende mechanismen voor sociale keuzeverschillen bij de overgang van de tweede naar de derde graad secundair onderwijs.

Abstract

Deze paper analyseert de mechanismen die bijdragen aan de verschillen in onderwijskeuzes die zich voordoen wanneer jongeren de overgang maken van de tweede naar de derde graad in het secundair onderwijs in Vlaanderen, een schoolsysteem gekenmerkt door de onderverdeling naar onderwijsvormen. De onderwijsvorm die in het vijfde jaar wordt gekozen kan niet alleen sterk voorspeld worden door de onderwijsvorm die in het vierde leerjaar werd gevolgd en de schoolprestaties, het is ook sterk beïnvloed door sociale klasse, etnische achtergrond en gender. Deze studie maakt gebruik van data over de leerlingen, hun ouders en hun leerkrachten en test een breed scala aan factoren die door verschillende theoretische perspectieven en onderzoek over sociale verschillen naar voren worden gebracht om verschillen in onderwijskeuzes te verklaren. Hoewel ambitieuze onderwijskeuzes verbonden zijn aan hoge onderwijsverwachtingen van ouders, zijn de klassieke culturele indicatoren van het ouderlijk huis niet relevant in het verklaren van de verschillen in onderwijskeuzes, het is eerder via schoolprestaties dat het onderwijsniveau beïnvloed wordt. De relatieve risicoaversie (rationale actie theorie wat onderwijskeuzes betreft), heeft wel een invloed op de onderwijskeuzes, hoewel dit het SES-effect niet verklaart. De attitudes die wel potentieel hebben om de SES-verschillen in onderwijskeuze te verklaren, zijn verbonden aan de leerlingen hun mening over het nut van onderwijs en hun tijdsperspectief, dewelke van kracht zijn zoals men verwacht vanuit culturele verklaringen voor onderwijsongelijkheid.

This paper analyses the mechanisms that contribute to differences in educational choice at the transition from the second to the third cycle of secondary education in Flanders, a highly tracked educational system. The track chosen in the fifth grade, besides being quite predictable from the track position in the fourth grade and school performance, is also affected by social class, ethnic background and gender. Using data gathered from pupils, their parents and their teachers, this study tests a broad range of factors put forward by different theoretical perspectives and research on social class differentials in educational choice. Although ambitious educational choice is linked strongly to high educational expectations of parents, classic cultural indicators of the parental home do not prove to be relevant for educational choice, rather it is via educational performance that educational attainment is affected by them. Relative risk aversion, from the rational action theory for educational choice, on the other hand, does affect educational choice strongly, but it does not explain the SES effect. The attitudes that do have some potential to explain SES differentials in educational choice, are related to pupils’ opinions on the utility of education and their time perspective, which act as could be expected from cultural explanations for educational inequality.