Young People, Public Space and Identity. A More-Than-Representational Ethnography of Hanging Out

Abstract

Jongeren die rondhangen in de publieke ruimte worden vaak als een probleem beschouwd. Nochtans worden de regels en reguleringen die de ‘publiekheid’ van deze ruimte bepalen meestal geproduceerd door volwassenen. Dit domein wordt momenteel getransformeerd tot een plaats van passage, van consumptie, van regulering, exclusie en alomtegenwoordige controle. Dit heeft als resultaat dat het opeisen van die publieke ruimte bijna per definitie transgressief is, omdat de modaliteiten, regels en atmosferen voorgeschreven door volwassenen worden vervormd. Eerder dan het gedrag van jongeren te portretteren als onbeleefd, deviant en potentieel crimineel, argumenteert deze studie dat jongeren niet anders kunnen dan gepercipieerd worden als asociaal, als een gevolg van hun in-het-publiek-zijn. Het gevolg hiervan is dat jongeren enkel door het opeisen en ‘parochialiseren’ van publieke ruimten zichzelf kunnen representeren als een legitiem onderdeel van het publiek. In dit onderzoeksproject wordt de leefwereld van jongeren in het algemeen bestudeerd en de rol van publieke ruimte als een plaats van ontmoeting, toebehoren, identiteitsontwikkeling, negotiatie en vertegenwoordiging in het bijzonder. Het focust op de manieren waarop jongeren de publieke ruimte gebruiken, hoe ze hun eigen parochiale ruimten produceren, hoe gedrag wordt onderhandeld met controle infrastructuren, straatmeubilair, politie, regels en reguleringen. Verder lijst het project de karakteristieken op van succesvolle jongerenplaatsen en de principes van interactie tussen (groepen van) jongeren en andere gebruikers. Deze studie onderscheidt ook enkele effecten van gender, leeftijd, klasse en etniciteit op topics zoals mobiliteit, territorium, wijk, groepslidmaatschap, angst, controle, verschil en vrije tijd. Tot slot bestudeert dit project de affectieve interacties tussen jongeren en plaatsen, inzake atmosferen van vertrouwdheid, betekenissen en herinneringen. Voor dit opzet werd veldwerk gedaan in vijf wijken in Brussel, met interviews en focusgroepen met 48 jongeren tussen 11 en 25 jaar oud. Bijkomende (participatieve) methoden werden gebruikt: observatie in de publieke ruimte, vaak wandelend door de stad, het tekenen van mental maps, begeleide wandelingen en de productie van een documentaire getiteld La Ville Mon Espace. Het onderzoek steunt op stedelijk geografische publieke ruimte theorie en Franse poststructurele filosofie, gecombineerd met inzichten uit criminologie, sociologie, antropologie en psychologie. Tot slot, is dit project een exploratie van een epistemologisch programma met de naam ‘meer-dan- representationeel’, een positie die een pleidooi houdt voor een herwaardering van pre- of noncognitieve aspecten van het zijn, zoals sensaties, emoties, affecten, sferen en atmosferen. De participanten in deze studie gebruiken publieke ruimte om leeftijdsgenoten te ontmoeten. In het algemeen proberen zij conflicten uit de weg te gaan, en vermijden ze zelfs contact met andere gebruikers van de publieke ruimte. Verder lijken jongeren liever op bepaalde plaatsen te vertoeven dan op andere. Jongeren zijn meestal niet tegen controlemechanismen in de publieke ruimte. Verder bleek dat jongeren zorgen voor controle in dezelfde mate dat zij ruimten innemen en publiekheid veranderen. Jongeren voelen zich thuis in drukke winkelstraten of drukke toeristische trekpleisters. Eigenaarschap van een deel van de stad en van de publieke ruimte is belangrijk voor jongeren, omdat dit een manier is waarop zij een gevoel van thuishoren en inclusie ervaren. Omdat publieke ruimte een plaats is waar jongeren kunnen vertoeven gebaseerd op hun eigen regels, met relatief weinig autoriteit en controle, en omdat het een ruimte is die steeds wordt gedeeld met vreemden, is het uniek en cruciaal in jongeren hun leven.